Đốt rác phát điện – Xu hướng công nghệ mới trên thế giới đang dần được áp dụng tại Việt Nam

Công nghệ đốt rác phát điện hiện đang là một xu hướng côn nghệ mới được áp dụng tại nhiều nước phát triển để biến nguồn rác thải ô nhiễm thành năng lượng điện sử dụng trong đời sống và sản xuất. Đây là một công nghệ được đánh giá cao nhờ hiệu quả bảo vệ môi trường và được xem là hướng đi để phát triển một lương lai bền vững. Xu thế này cũng đang được Việt Nam nghiên cứu và áp dụng trong những năm gần đây.

Sự phát triển của công nghệ đốt rác phát điện trên thế giới

Lượng chất thải rắn được thải ra hàng năm tăng nhanh chóng từ năm 2010 với tổng cộng 3,5 triệu tấn mỗi năm và dự kiến sẽ vượt mức 6 triệu tấn mỗi năm vào năm 2025. Việc xử lý lượng chất thải thải ra này ngày càng chở nên cấp bách, khi đó việc chôn lấp chất thải trở nên lạc hậu và kém hiệu quả hơn. Do đó nhiều khu vực trên thế giới phát triển các phương pháp xử lý mới để giải quyết lượng chất thải độc hại này. Và công nghệ đốt rác phát điện ra đời đã gặt hái được nhiều thành công tại một số nước ở Châu Âu, Nhật Bản và Trung Quốc:

Châu Âu

Tại Châu Âu, kể từ khi lệnh cấm chôn lấp chất thải được thông qua thì dần xuất hiện nhiều lò đốt chất thải để xử lý chất thải rắn. Sau đó một số nơi đã xây dựng lò đốt rác phát điện, điện được tạo ra từ nguồn chất thải được coi là một nguồn năng lượng tái tạo và đơn vị sản xuất năng lượng chất đốt phát thải điện do tư nhân điều hành thì sẽ được hưởng ưu đãi về thuế.

Tiêu biểu trong việc ứng dụng công nghệ mới này phải kể đến Thuỵ Điển: Sau quá trình xây dựng và ứng dụng, đến thời điểm hiện tại tổng số chất thải chôn lấp ở Thuỵ Điển chỉ chiếm 1%, lượng chất thải tái chế chiếm 47% và có tới 52% lượng chất thải đốt được sử dụng để sản xuất điện. Nguồn chất thải đốt này tạo ra tới hơn 50% lượng điện năng tiêu thụ cho mạng lưới điện quốc gia.

Để đạt được thành tựu này, Thuỵ Điển đã nỗ lực xấy dụng quy trình phân loại rác thải khoa học suốt từ những năm 1970. Lượng chất thải trong nước sử dụng không đủ khiến Thuỵ Điển đôi khi vẫn phải tiến hành nhập khẩu chất thải từ các nước khác để sản xuất điện. Đây được coi là một chính sách thông mình vừa tận dụng được tài nguyên chất thải, vừa bảo vệ môi trường.

Nhật Bản

Mặc dù không phải là quốc gia đi đầu trong tái chế chất thải, nhưng Nhật Bản lại là đất nước phân loại và xử lý chất thải hiệu quả bậc nhất thế giới. Mà tiêu biểu phải kể đến công nghệ CFB – công nghệ đốt hoá lỏng tầng sôi, một trong những công nghệ đốt chất thải triển để nhất.

Công nghệ này xử lý chất thải bằng cách vùi lấp chúng vào một lớp cái sau đó sử dụng không khí trong lò nung và một số chất khác để tiêu huỷ chất thải. Chất thải trong lò được đối lưu liên tục và sẽ bị tiêu huỷ hết trong một thời gian cực nhanh, ngay cả với những chất liệu khó tiêu huỷ nhất. Công nghệ này giúp giảm thiểu lượng NO và NO2 thải ra môi trường, chi phí giá thành cũng rẻ hơn so với các loại khác rất nhiều.

Trung Quốc

Trung quốc là một đất nước có nền kinh tế phát triển vô cùng nhanh chóng, đi đôi với đó lượng chất thải thải ra hằng năm cũng rất cao, tương dương 150 triệu tấn chất thải. Chất thải sinh hoạt đang tạo thành một áp lực cực lớn đối với sự phát triển của đất nước. Do đó, khi công nghệ đốt rác phát điện ra đời, Trung Quốc đã nhanh chóng nghiên cứu và đưa vào ứng dụng thành công côn nghệ này.

Để quá trình xây dựng đi và hoạt động trơn tru, Trung Quốc đã cải tiến và tuyên truyền công tác xử lý chất thải đô thị nhanh chóng, khả năng xử lý đót chất thải của năm 2011 tăng gấp 33 lần so với năm 2000. Đến cuối năm 2012, có 142 nhà máy đốt rác phát điện đã được xây dụng và đưa vào vận hành hoạt động. Mặc dù có bước khởi đầu khá muộn nhưng cho tới nay hệ thống các nhà máy đốt chất tải tại Trung Quốc đã chiếm hơn một nửa của thế giới. với khả năng đốt điện phát thải đạt trên 310 nghìn tấn/ ngày.

Ứng dụng công nghệ đốt rác phát điện tại Việt Nam

Khu liên hợp xử lý chất thải Sóc Sơn

Để giải quyết lượng rác thải rắn phát sinh trong quá trình công nghiệp và đô thị hoá mạnh mẽ, hiện tại nước a đã có trên 1.322 cơ sở xử lý chất thải rắn sinh haotj, trong đó gồm có 381 lò đốt chất thải tắn sinh hoạt và một số áp dụng phương pháp đốt rác phát điện để thu hồi nguồn năng lượng điện.

Hiện nay, có nhiều cơ sở ứng dụng công nghệ đốt rác phát điện điển hình phải kể đến Khu xử lý CTR ấp Trường Thọ, xã Trường Xuân, huyện Thới Lai của Cần Thơ, Nhà máy phân loại xử lý CTRSH, sản xuất điện và phân bón khoáng hữu cơ xã Lý Trạch, huyện Bố Trạch của Quảng Bình, Khu liên hợp xử lý chất thải Nam Sơn, Sóc Sơn, Hà Nội,… Nhiều đơn vị khác cũng đang trong quá trình nghiên cứu đầu tư, cụ thể ở Hà Nội đang có 2 dự án lớn bao gồm nhà máy đốt chất thải tại Khu liên hợp xử lý chất thải Sóc Sơn, hoạt động trong năm 2021; và Nhà máy Đốt chất thải phát điện công suất 1.500 tấn/ngày tại Khu xử lý chất thải rắn Xuân Sơn,…